Ngày 28.7.2016, khoa Nội Tổng Hợp - Bệnh viện Nhi Đồng 2 tiếp nhận bé gái 7 tuổi, nhà tại Thủ Đức – Tp.HCM, nhập viện vì tay sưng nhanh không rõ do con vật gì cắn. Theo mẹ khai : sáng em chơi cùng bạn gần chuồng chó trước nhà, bên cạnh có 2 cây nhỏ có tổ ong thì bị một con vật cắn ở ngón giữa tay phải, nhưng em không thấy rõ con gì. Đến chiều cùng ngày vết cắn tụ máu, và sưng lan đến cổ tay thì mẹ đưa em nhập viện bệnh viện Nhi đồng 2.

Tại bệnh viện Nhi Đồng 2, mẹ em khai xung quanh nhà trước giờ không có rắn, trên cây lại có tổ ong. Chẩn đoán ban đầu của bác sĩ tiếp nhận là Côn trùng cắn chưa rõ loại và chẩn đoán phân biệt với rắn cắn. Em được cho làm xét nghiệm máu thì có tình trạng rối loạn đông máu nặng trên xét nghiệm. Dựa vào sang thương vết cắn, vùng địa lý và tình trạng rối loạn đông máu, bác sĩ nghi ngờ em bị rắn lục cắn. Sau đó,em được truyền huyết thanh kháng nọc rắn , kết tủa lạnh, kháng sinh và các biện pháp điều trị hỗ trợ, tình trạng đông máu của em đã được ổn định vào ngày hôm sau.

Hai ngày sau nhập viện, người nhà em bắt được một con rắn lục đuôi đỏ trong nhà, lúc đó tình trạng đông máu của em đã ổn định và em xuất viện sau 1 tuần điều trị và không có biến chứng nào.

Qua trường hợp trên, xin lưu ý các thân nhân bệnh nhi như sau : Rắn độc được chia thành 2 nhóm chính : 1.Nhóm  gây rối loạn đông máu và xuất huyết như họ rắn lục (rắn lục xanh, rắn lục đuôi đỏ, rắn chàm quạp). 2.Nhóm ảnh hưởng đến thần kinh trung ương, gây liệt, suy hô hấp, ngưng thở như họ rắn hổ (rắn hổ mang chúa, hổ đất, cạp nong, cạp nia, hổ mèo,...).

Cho nên khi bé bị con vật cắn chưa rõ loại mà có những dấu hiệu sau nên nghi ngờ rắn cắn và cho bé nhập viện ngay :

-       Sưng nề lan rộng nhanh, đau nhức dọc chi bị cắn.

-       Chảy máu không cầm.

-       Dấu hiệu toàn thân: buồn nôn, đau đầu, nặng mi mắt, sụp mi,khó nuốt, khó thở, lơ mơ, nước tiểu đen…

Trường hợp đã biết rắn cắn thì cần xử trí như sau :

-       Nạn nhân và những người xung quanh phải giữ bình tĩnh, dùng cây hay gậy lấy rắn ra.

-       Rửa sạch vết thương bằng xà phòng và nước, sát trùng bằng dung dịch Betadine hay Povidine nếu có.

-       Nẹp cố định chi bị rắn cắn như nẹp gãy xương và băng ép từ trên vết thương xuống  (băng ép được khuyến cáo với nhóm rắn hổ,không nên áp dụng cho nhóm rắn lục vì có thể làm tăng nguy cơ hoại tử tại chỗ) ,hạn chế hấp thu nọc độc theo đường bạch huyết (ví dụ như bị rắn cắn ở mắt cá thì băng ép từ cẳng chân xuống).

-       Nên để chi thấp hơn tim và chi bị rắn cắn phải tránh cử động tuyệt đối để không làm tăng hấp thu nọc độc.

-       Nếu bệnh nhân còn tỉnh táo, nên đưa đến bệnh viện lớn, nơi có sẵn huyêt thanh kháng nọc rắn đặc hiệu vì huyết thanh kháng nọc rắn nên dùng sớm, tốt nhất trong 4 giờ đầu. Tuy nhiên nếu bệnh nhân lơ mơ, hôn mê hay yếu liệt nên đưa đến cơ sở y tế gần nhất.

-       Nếu có thể, mang theo con rắn đã bị đập chết đến cơ sở y tế để bác sĩ xác định thuốc kháng nọc rắn phù hợp.

-       Cần tránh :

o   Cột  garo: sẽ gây thiếu máu nuôi phía chi bên dưới.

o   Cắt lể, nặn máu hay hút nọc độc: sẽ gây nhiễm trùng, chảy máu tại chổ và  tăng hấp thu nọc độc.

o   Đắp lá hay rễ cây có thể gây nhiễm trùng vết thương.

 Phòng ngừa:

            -  Phát quang môi trường sạch sẽ, ra ngoài vườn nên mang ủng và bao tay, khi cần  đi qua các bụi rậm dùng cây gây tiếng động trước.

            -  Dùng đèn pin khi đi ban đêm.

            -  Tránh để bé nhỏ chơi tại các đống củi, gỗ khô, bụi râm.